Banka Hesabı Kiralama Suçu ve Cezası

Banka hesabı kiralama suçu, dolandırıcılık suçunun haksızlık içeriğini kapsamaktadır. Kendi adlarına açtıkları banka hesaplarını kiraya veren kişiler, kullananların fiillerinden sorumlu tutulabilir. Banka hesabının kiralanması durumunda genellikle,

• Kara para aklama imkanları,
• Kiralanan hesap üzerinden dolandırıcılık faaliyetleri,
• Yasa dışı para transferlerine hukuki zemin hazırlama,

Gibi durumlar gündeme gelir. Tüm bu fiilleri kendisi gerçekleştirmemiş olsa dahi hesap sahibi dikkatli olmalıdır. Hesabının kiradayken meydana getirdiği hareketlerden sorumlu olabilecektir.
Türk Ceza Kanunu’nda düzenlendiği üzere dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla bir kimseyi aldatmak temeline dayanır. Aldatma suretiyle aldatılan kişinin zararına, aldatanın yararına gündeme gelen durumlar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılmaktadır. Banka hesabı kiralama suçu ise nitelikli dolandırıcılık fiillerine sebebiyet vermektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 158/1-f maddesinde de belirtildiği üzere dolandırıcılık suçu; bilişim sistemleri, banka veya kredi kurumları aracılığıyla da işlenebilir. Bu sebeple banka hesabı kiralanması suretiyle dolandırıcılık suçunun işlendiğinde faile, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası verilecektir. Maddenin devamında da belirtildiği üzere verilecek olan ceza, en az dört yıl hapis ve suçtan elde edilen menfaatin iki katı kadar adli para cezası olacaktır.

İban Kiralama Nedir? 

Iban, Türkçe karşılığı itibariyle “Uluslar arası Banka Hesap Numarası” anlamına gelir. Uluslar arası standartlara sahiptir. Her ülkenin iban uzunluğu farklılık arz edebilmekle birlikte en fazla otuz dört hanelidir. İban numarasının amacı, para transferlerini hatasız ve hızlı bir biçimde gerçekleştirebilmektir. T.C. Merkez Bankası’nın tebliği uyarınca 01.01.2010 tarihi itibariyle iban kullanımı zorunlu hale gelmiştir.
İban kiralama ise yukarıda belirtildiği üzere kendi adlarına tanımlanmış olan ibanların sahiplerince başka kişilere kiralanmasıdır. Yine bu yöntemin kullanılmasının sebepleri de yasa dışı faaliyetler olarak belirtilebilir. 

İban kiralama ile dolandırıcılık suçu işlenebildiği gibi kişiler dolandırılarak ibanlarını kiralamaya ikna edilmiş de olabilirler. Ticaret Bakanlığı tarafından da bildirildiği üzere hedef olarak belirlenen kişilere yüksek gelir vaadi ile,

• İkinci el ürün alım satım platformları,
• Sosyal medya,
• Yatırım tavsiyesi sunan platformlar,

Gibi araçlarla ulaşılmaktadır. Kişilerin bilgisizlik ve tecrübesizliğinden yararlanılarak ibanlarını kiralamaları sağlanmaktadır. Bununla birlikte banka hesabının maddi menfaat karşılığı başkasına kullandırılması 5549 sayılı kanun kapsamında suç teşkil eder. Bahsedilen kanun Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Kanunu’dur. İlgili düzenlemeye göre hesabının başkası tarafından kullanıldığını bankaya bildirmeyen hesap sahibi altı aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla karşılaşabilir.

Papara Hesabı Kiralama Cezası

Papara hesabı, birçok teknolojik imkan sağlayan elektronik para hizmetleri verir. Papara hesabının kullanıcılarına sunduğu hizmetler,

• Yurt içi veya yurt dışına para gönderimi,
• Alışveriş imkanı,
• Fatura, borç ödeme,

Olarak örneklendirilebilir. Papara hesabı asıl itibariye e-ortamda hizmet vermekle birlikte fiziki imkanlar da sunar. Alışveriş, para gönderim- alım işleri, fatura- borç ödemeleri aynı zamanda fiziksel papara kartı ile de gerçekleştirilebilir. Papara hesabı açılımının ücretsiz ve genç kesim tarafından sıklıkla kullanılıyor oluşu, sıklıkla dolandırıcılık faaliyetlerine rastlanmasına sebebiyet verebilmektedir.

Papara hesabının kiralanması, kişilere reklam veya mesaj yoluyla ulaşılması suretiyle gerçekleştirilebilir. Hesap sahibi iletişime geçilerek papara hesabını kiralaması karşılığında yüksek menfaatler elde edeceği bilgisi verilmektedir. Bu durumla karşılaşan hesap sahipleri, teklife onay verdiği takdirde kendi adlarına açılmış olan hesaplarını başkalarının erişimine de açmaktadır. Bu durumda hesabından gerçekleştirilen yasa dışı birçok faaliyet sonucunda hesap sahibinin sorumluluğuna gidilmektedir. 

İban Kiralama Cezası 

İban kiralama cezası, kişinin kendine ait banka hesap numarasını başkasına kiralaması durumunda gündeme gelir. Türk Ceza Kanunu ve diğer özel kanunlarda “iban kiralama suçu” adı altında herhangi bir ceza düzenlemesi bulunmamaktadır. Bununla birlikte iban kiralama hem Türk Ceza Kanunu hem de 5549 sayılı kanun kapsamında cezayla karşı karşıya kalınabilecek hallerden biridir. 

Kişinin ibanını kiralaması sonucu Türk Ceza Kanunu düzenlemesine göre nitelikli dolandırıcılık suçunun işlenmesi imkan dahilindedir. İlgili düzenlemeye göre banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması ile hileli davranışlar sonucu haksız menfaatler elde edilebilir. Bu durumda cezaların şahsiliği ilkesi gereği dolandırıcılık suçunu işleyenin sorumlu olacağı düşünülebilir. Bunun için bankalar veya güvenlik birimleri tarafından IP adresi takibi gerçekleştirilmektedir. Böylece yasa dışı faaliyetleri meydana getirenler tespit edilebilir. Bununla birlikte ibanını kiralayan kişinin 5549 sayılı kanun kapsamında sorumluluğu bulunur. İbanının başkası tarafından kullanıldığını bildirmeyen kişi, hapis cezası ile karşı karşıya kalabilecektir.

Banka Hesabı Kullandırma Cezası 

Banka hesabı kullandırma, kişilerin menfaat karşılığında banka hesaplarını başkalarının erişimine açmalarıdır. Bu erişim ve tasarruf izni, kişilerden hile alınmış olabilir. Bu husus, Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan 26.04.2024 tarihli bilgilendirme ile de ifade edilmiştir. Bilgilendirmenin amacı, son günlerde sıklıkla mağduriyet yaşanan banka hesabı kiralanması durumlarından tüketicileri korumaktır. 
Banka hesabı kullandırma teklifleri genellikle yüksek kazanç vaadi ile gerçekleştirilmektedir. Bu teklifler ile tüketicileri kandırma durumu, sosyal mühendislik olarak adlandırılmaktadır. Banka hesapları sosyal mühendislik ikna faaliyetleri ya da kişilerin kendi iradeleri doğrultusunda kullandırılabilir. Kişiler bu kullanım sonucundaki faaliyetler dolayısıyla mağduriyete uğrayabilmektedirler.

Banka hesabını kullandıran kişiler çoğunlukla mağdur olsa da yasa dışı faaliyetlerin gerçekleştirilmesine iştirak etmeleri de mümkündür. Bu halde nitelikli dolandırıcılık suçundan banka hesabı sahipleri de sorumlu tutulabilecektir. İştirak durumu olmasa dahi kullanıcılar, kendi hesaplarından gerçekleştirilen eylemlerden sorumludur. Bu sebeple hesap sahipleri, hesaplarındaki hareketleri incelemek ve yasa dışı faaliyetleri bildirmekle yükümlüdür. Aksi takdirde hesap sahibi olarak sorumlu tutulabileceklerdir.

Banka Hesabını Başkasına Kullandırmak 

Banka hesabını başkasına kullandırmak, belirli bir ücret karşılığında gerçekleştirilmektedir. Bu kullanım izni, tıpkı gayrimenkul kiralamalarında olduğu gibi günlük, haftalık, aylık, yıllık gibi periyotlar için gerçekleştirilebilir. Bu izin sayesinde kişinin kendi adına açılmış banka hesabı bilgileri, banka hesabını kullanacak olan kişiye verilir. Böylece kullanacak olan kişi, banka hesabı üzerinde tam yetkili hale gelir. Üçüncü kişilere karşı hesabın gerçek sahibi olduğu izlenimi yaratılır. Böylece kişinin arzu ettiği işlemler rahatlıkla gerçekleştirilebilir.

Banka hesabını başkasına kullandırmak, kullanım izni veren kişi için olağan bir gelir kaynağı olarak görülebilir. Bununla birlikte kiralık banka hesabı kullanmak isteyen kişiler, genellikle dolandırıcılık suçu failleridir. Suç dolayısıyla elde edilen gelirin takip edilemez kılınması için başkalarına ait banka hesapları kullanılır. Böylece elde edilmiş olan gelir kiralık hesap vasıtasıyla failin kullanabileceği hale getirilir. Bu halde salt gelir elde etme amacı ile hesaplarını başkalarına kullandıran kişiler hukuki veyahut cezai yaptırımla karşı karşıya kalabilecektir.

Bahis Sitelerine Hesap Kiralama Cezası 

Bahis, ülkemizde belirli kurallara göre oynanan ve şans oyunları kapsamında değerlendirilen kazanç yöntemidir. Bu kazanç yönteminin internet ortamında gerçekleştirilmesi, bahis siteleri aracılığıyla olmaktadır. Bununla birlikte bahis sitelerinin yasalara uygun olarak işletilmesi, izin alarak faaliyet göstermelerine bağlıdır. İzin almaksızın faaliyet gösteren siteler yasa dışı yani kaçak bahis siteleri olarak adlandırılır. Bu sitelerde bahis oynamak da yasa dışı faaliyettir. Sırf bu siteler nezdinde bahis oynamak dahi yaptırımları beraberinde getirebilir.

Bahis sitelerine hesap kiralama ise çoğunlukla yasa dışı bahis sitelerinde gündeme gelmektedir. Yasa dışı sitelerden elde edilen kazançların bu şekilde elde edilmesi amaçlanır. Başkasının hesabı kullanılarak yasa dışı para transferlerinin gizlenmesi sağlanır. Kişinin banka hesabını başkasına kiralaması ve bunu bildirmemesi, özel kanunlar ile suç olarak düzenlenmiştir. 5549 sayılı kanun uyarınca altı aydan bir yıla kadar hapis veya beş bin güne kadar adli para cezasını gündeme getirebilir. 

Kara Para Aklama Suçunun Cezası 

Kara para aklama suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 282. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre suçtan kaynaklanan malvarlığı değerleri, bu şekilde meşruiyet kazanır. Böylece ekonomik sisteme sokulması sağlanır.  TCK madde 282’nin gerekçesinde de bu faaliyetin suç işlemeyi cazip göstereceği belirtilmiştir. Bu sebeple halk arasındaki deyimi ile “kara para aklamak” suç olarak Türk Ceza Kanunu düzenlemesine alınmıştır. 

Kara para aklama suçunun cezalandırılabilir hale gelmesi için alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezası gerektiren suç kaynaklı malvarlığı değerlerinin,

• Yurt dışına çıkarılması,
• Gayrimeşru kaynağının gizlenmesi,
• Meşru yolla elde edildiği kanaatini uyandıracak işlemlere tabi tutulması,

Hallerinden birinin gerçekleşmesi gerekir. Yukarıda belirtilen seçimlik hareketlerden birini gerçekleştirilmesi yeterlidir. Kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası yaptırımı ile karşılaşabilecektir.

Banka Hesabı Kiralama Mağdurları 

Banka hesabı kiralama mağdurları, rızası sakatlanarak banka hesaplarını başkalarının kullanımına açan kişilerdir. Bu kişiler Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan bilgilendirmeye göre de özellikle,

• Gelir kaynağı görece kısıtlı olan öğrenci veya ev hanımları,
• Görece daha hassas olan yaşlı veya engelli bireyler,

Olmaktadır. Banka hesabı kiralama mağdurlarına genellikte dijital ortamlardan ulaşılmaktadır. Bilgisizlik, zaaf, güven gibi dayanaklar ile kişilerin aldatılması sağlanır.  Kişilerin mağduriyete uğraması amacıyla,

• Sahte isim ile gelen aramalar,
• Sahte adres veya hesap bilgisi kullanılarak yollanılan mesajlar,
• Tehdit içerikli e- postalar,
• Tüketicilerin zaaf veya güvenini hedef alan kısa mesajlar,
• Sosyal medya platformları vasıtasıyla ulaştırılan reklamlar,

Kullanılmaktadır. Bu yanıltıcı içeriklere itibar edilmemelidir. Bunun yanı sıra kişisel bilgiler paylaşılırken dikkatli olunmalıdır. Şüphe uyandıran içeriklere giriş yapılmamalıdır. Olağan gelir akışını aşacak derecede makul teklifler dikkate alınmamalıdır. Bu hususlara dikkat edildiğinde banka hesabı kiralama mağduriyetleri azalabilecektir.

Banka Hesabımı Başkasına Kullandırdım Ne Yapmalıyım? 

Banka hesabını başkasına kullandıran kişilerin hesapları savcılık tarafından inceleniyor olabilir. Böyle bir durumda soruşturma ile karşı karşıya kalınması muhtemeldir. Bu halde kişinin avukat desteği alması önem taşır. 

Banka hesabını başkasına kullandıran kişi, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Kanunu kapsamında sorumlu tutulabilir. Kişinin bu sorumluluktan kurtulabilmesi için hesabını başkasının kullandığını bankaya bildirmesi gerekir.

Herkes adına açılmış olan banka hesabındaki hesap hareketlerinden sorumludur. Bu durumda hesaba olağandışı para girişi veya hesaptan para çıkışları, hesap sahibi tarafından açıklanacaktır. Hesap sahibinin bu eylemlerde katkısı olmadığını kanıtlaması, IP tespit yöntemi ile sağlanabilir. IP tespit edilerek hareketlerin gerçekleştirildiği cihaz ortaya çıkarılmaktadır. Böylece hesap sahibinin cihazı ile eşleşme sağlanmayacak, hesap sahibi olası bir cezai yaptırımdan kurtulmuş olacaktır. Bununla birlikte her zaman IP tespiti kolaylıkla sağlanamayabilir. Dolandırıcılık fiilini işleyen kişiler bu olasılığı ortadan kaldırabilmek için IP gizleyici kullanabilmektedirler. Bu sebeple herkes, banka hesabını başkasına kullandırmama konusunda dikkatli olmalıdır.

Banka Hesabı Kiralama Yargıtay Kararları 

Yargıtay 15. Ceza Dairesi, 2017/30565 Esas, 2021/981 Karar,  09.02.2021 tarihli kararı,
Somut olayda herhangi bir sosyal mühendislik dolandırıcılığı kullanılmaksızın banka şubesine gidilerek mağdurun yanında bulunulmuştur. Böylece işlem yapılırken hesap numarası ezberlenmiştir. Hesap numarası kullanılmak suretiyle çeşitli banka şubelerinden mağdurun kendisi olduğu izlenimi verilmiştir. Böylece mağdur adına açılmış olan hesaplardan para çekilmiştir. İlgili banka şube yetkilileri gerek iş yoğunluğu gerek dalgınlık sebebiyle failin kimliğini ibrazını talep etmemişlerdir. Bununla birlikte somut olayda Yargıtay incelemesinde de dolandırıcılık suçunun oluşmadığına kanaat getirilmiştir. Zira mağdur adına hareket edildiği, banka şubelerinde basit bir kimlik denetimiyle ortaya çıkarabilir niteliktedir.

Danıştay 9. Daire Başkanlığı 2019/3713 Esas, 2022/1978 Karar sayılı kararı,
Banka hesaplarını başka kişilere kullandırmanın cezai boyutu olduğu kadar vergisel boyutu da bulunmaktadır. Zira her ne kadar banka hesabı sahibi tarafından elde edilmemiş olsa da elde edilmiş bir gelir gündemdedir. Bu da gelir üzerinden vergi verilmesini gerektirir. 
Banka hesaplarını karşılık olmaksızın kullandırmak hayatın olağan akışına aykırıdır. Süreklilik arz eden para transferlerinin komisyon karşılığında yapılmış olduğu mahkemece belirlenmiştir. Bunun sonucunda elde edilen gelir üzerinden cezalı tarhiyat yapılarak vergi alınmaktadır.