Herceptin ilacını SGK’nın karşılaması, kanser hastalığının tedavisinde kullanılan ilacın devlet tarafından temin edilmesidir. Günümüzde kanser tedavisinde kullanılan akıllı ilaçların büyük bir bölümü SGK tarafından karşılanamamaktadır. Bu durum, hastaları çeşitli yollar ile haklarını aramaya teşvik etmektedir. Zira bahsedilen ilaçların hastalar tarafından karşılanması, önemli ölçüde ekonomik kayba sebebiyet verir. Dolayısıyla hastaların maddi manevi çöküşlerine yol açar. Bu ilaçların SGK tarafından karşılanması ile hastalar, tedavilerine rahatlıkta devam edebilmektedir.
Herceptin İlacını SGK'nın Karşılaması İçin Ne Yapılmalıdır?
Herceptin ilacını SGK’nin karşılaması için öncelikle hekim tarafından Herceptin ilacının hastaya uygun görülmesi gerekir. Hekimin önerisinden sonra başvurulması gereken kurumlar bulunmaktadır. Bu kurumların başında Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu gelir. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na yapılacak olan başvuru, endikasyon dışı ilaç kullanım başvurusudur. Endikasyon dışı ilaç kullanım başvurusu, Türkiye’deki resmi kullanım amacının dışında kullanılacak ilaçlara ilişkin olur. Bu başvuru ile bizatihi amacı kanser tedavisi olmayan fakat bu sürece yardımcı olan ilaçlara onay alınır. TİTCK’e yapılacak olan bu başvuruda zorunluluk bulunmamaktadır. Bununla birlikte dava yoluna başvurulacak olunursa kurumdan alınan onay, hastanın yararına olur. Böylece dava sürecindeki ihtiyati tedbir talebi için ileri sürülebilir.
Herceptin ilacını SGK’nin karşılaması için yapılması gereken Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunmaktır. Hekim tarafından kanser tedavisinde uygun görülen ilaçlar için reçete ile eczanelere başvurulur. Bununla birlikte bahsedilen ilaçların ödemelerinin hastalar tarafından yapılacağı bilgisi ile karşılaşılabilir. Bu halde hastaların yapması gereken SGK’ye başvurmaktır. SGK’ye yapılacak başvuruda tedavi süresince ilaç bedellerinin kurum tarafından karşılanması talep edilir. SGK tarafından başvurunun reddedilmesi halinde hastalar yargı yoluna gitmelidir.
Herceptin İlacı SGK Davası Ödenen Bedelin İadesi
Herceptin ilacı SGK davası ödenen bedelin iadesi, dava sonucunda ödeme talep eden tarafın haklı çıkması halinde olur. Herceptin ilacı, kanser hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Bununla birlikte SGK tarafından karşılanan ilaçlar arasında yer almaz. Bu sebeple hastalar, bedellerin devlet tarafından karşılanması için talepte bulunurlar. Hastalar öncelikle SGK’ye başvuruda bulunurlar. Bununla birlikte SGK’nin genel tutumu, başvurunun reddi yönünde olmaktadır. Bu sebeple kişiler, ret kararını yargıya taşırlar. Yargı yolunda ilacın temini hakkında detaylı bir incelemeye girişilir. Durumun hayati önemdeki bir ilacın kullanılmasına yönelik olması sebebiyle yargının tutumu genellikle olumludur. ( Yargıtay 3.HD. 2010/6855 E. 2010/8202 K. )
SGK davası ile ödenen bedelin iadesine kadar hastalar belirli süreçlerden geçmektedir. Dava sırasında hastalar mahkemeye,
- Doktorlarının bahsedilen ilaçları önerdiğini,
- Söz konusu ilacın bedelinin Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmadığını,
- Karşılanmaması sebebiyle ilacın kendi imkanları ile alınmış olduğunu,
- İlaçlı tedavi sonucunu,
- İlacın kullanılmaya başlandığı tarihi,
- İlaçların için yapılmış olan toplam ödeme tutarını,
Sunmaktadırlar. Böylece mahkemede yeterli kanaat oluşturulmaya çalışılır. Mahkeme tarafından yeterli kanaate varılması halinde dava kabul edilir. Böylece ilaç bedelleri yasal faizi ile birlikte davacıya verilir. (Yargıtay 10. HD. 2012/15285 E. 2012/21976 K. )
Herceptin Kanser İlacına Karşı Dava Yolu
Herceptin kanser ilacına karşı dava yolu, Sosyal Güvenlik Kurumu kararlarına karşı kullanılan bir hukuki imkandır. Herceptin kanser ilacına karşı dava yoluna gitmeden önce SGK’ye başvurulur. İlacın temini konusunda talepte bulunulur. Şu ana kadar ilaca ödenen bedellerin ve ileri süreçte ödenecek bedellerin kurum tarafından karşılanması öne sürülür. Bu sebeple Herceptin kanser ilacı temini için harcanan tutarların belgelendirilmesi önem arz eder. Yapılan harcamalar kanıtlandığında ödenilen bedeller daha kolay bir şekilde iade alınabilir. Bununla birlikte SGK’ye yapılan bedel iade başvurusu çoğunlukla olumlu sonuçlanmaz. Bu sebeple kişiler, Herceptin kanser ilacına karşı dava yoluna giderler.
Dava açılırken Anayasa ile iddialar güçlendirilebilmektedir. Örneğin Anayasada yer alan nitelendirmelere göre Türkiye Cumhuriyeti, sosyal ve hukuk devletidir. Bu sebeple vatandaşlarının sağlığını koruyucu düzenlemeler, gereklilikler devletin görev alanında düşünülebilir. Ayrıca Anayasanın 5. maddesi, devletin temel amaç ve görevlerine ilişkindir. Bunlar arasında kişinin temel hak ve hürriyetlerini sınırlayan ekonomik engelleri kaldırmak da yer alır. Yine insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamak devletin görevidir. Dolayısıyla insan yaşam hakkına sahip bir varlıktır. Kanser ilaçlarını temin etmenin getirdiği ekonomik zorluklar sebebiyle birçok insan bu temel hakkından yoksun kalabilmektedir. Bu sebeple kişiler dava yoluna başvurarak Anayasal güvenceye sahip haklarının teminini talep ederler.
Herceptin Akıllı İlaca Karşı İhtiyati Tedbir Talebi
Herceptin akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebi, dava devam ederken davacının hakkının güvence altına alınmasıdır. Herceptin akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebi dava açılmadan önce de sonra da istenebilmektedir. İhtiyati tedbir talebinde bulunan taraf, dilekçesinde ihtiyati tedbir sebebini ve türünü belirtmelidir. Bunun yanı sıra davanın sonucuna yönelik haklılığını destekleyici deliller sunmalıdır. Bu kanaat uyandırma faaliyetinde amaç, haklılığı yasal deliller ile yaklaşık olarak ispat etmektir. Dolayısıyla ihtiyati tedbir talebi mahkeme tarafından değerlendirilirken yaklaşık ispat kuralı esas alınacaktır.
Herceptin akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebinde bulunulurken ispata önem verilmelidir. Endikasyon dışı kullanım onayı, her ne kadar hastaların elini güçlendirse de mahkemede kesin kanaat oluşturmaya yetmeyebilir. Bunun sebebi, endikasyon dışı kullanım onayının ilacın yaşamsal gereklilik veya tıbbi zorunluluk hakkında bir bilgi vermiyor oluşudur. Dolayısıyla salt endikasyon dışı kullanım onayının varlığına dayanılarak ihtiyati tedbir talep etmek, hakka kavuşmayı önleyebilecektir. (BAM 11.HD. 2020/840 E. 2020/903 K. )
Herceptin akıllı ilacına karşı ihtiyati tedbir talebinde mahkemeye tıbbi rapor sunulması, hastanın yararına olacaktır. Bu rapor, halihazırda kullanılan standart ilaçların,
- Başvuranın sağlığında ciddi, hızlı, geri dönülemez bozulmaya ya da ölümüne,
- Yaşam beklentisinde ciddi nitelikte azalmaya,
- Yoğun acıya,
Sebebiyet verip vermediği hususunda değerlendirmeyi içermelidir. (BAM 11.HD. 2020/840 E. 2020/903 K. )
Herceptin Akıllı İlaca Karşı Yürütmenin Durdurulması Talebi
Herceptin akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talebi, İdare Mahkemesi’nde açılmış olan davalarda gündeme gelir. (UM. 2015/120 E. 2015/137 K. ) Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için birtakım şartlar aranmaktadır. Bu şartlar,
- İdari işlem uygulanacak olur ise telafisi güç veya imkansız zararlar doğacak olması,
- Dava konusu işlemde açık bir biçimde hukuka uyarlık bulunmaması,
Olarak belirtilebilir. Yukarıda belirtilen iki şart bir arada bulunduğu takdirde yürütmenin durdurulmasına karar verilebilecektir.
Herceptin akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talebinde ise SGK’nin başvuru üzerine vermiş olduğu karar esas alınır. Herceptin akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talebinden önce kişiler SGK’ye başvuru yapmaktadır. Bu başvuruda, kanser tedavisi için kullanacakları ilaç bedellerinin SGK tarafından karşılanması talep edilir. Bu talebe ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açık/zımni şekilde ret kararı vermesi imkan dahilindedir. Bu ret kararı verildiği takdirde mahkemede dava açılması yoluna gidilir. Böylece SGK işleminin iptali talep edilir. Yargılama sürecinde kişinin ilaçlarını temin etmesi amacı ile de yürütmenin durdurulması talep edilir. Böylece hastalar, gecikme yaşanmaksızın hak kaybı önlenerek tedaviye devam edebilir.
Herceptin SGK Karşılıyor Mu?
Herceptin ilacı, trastuzumab etken maddeli bir akıllı ilaçtır. İçeriğindeki etken madde, meme ve mide kanseri tedavisinde kullanılır. Herceptin ilacının tek başına veya diğer kemoterapi ilaçları ile birlikte kullanılması mümkündür. Herceptin ilacı, hücrelerin çoğalmasını sağlayan Her2 proteinlerine bağlanır. Böylece proteinlere bağlanarak kanserli hücrelerin çoğalmasını engeller. Kanserli hücrelerin vücutta çoğalması ve dolayısıyla kanserin yayılması engellenmiş olur.
Herceptin ilacı da Türkiye’de farklı kullanım şekillerinde ruhsata sahip bir ilaçtır. Bununla birlikte çok sıkı şartlar ve sınırlı tedavilerde karşılanmaktadır. 2010 yılında SGK Başkanlığı tarafından yayınlanan duyuruya göre erken evre meme kanseri endikasyonunda kullanılabilmektedir. Tedavi karşılama alanının sınırlı tutulması sebebiyle Herceptin’in karşılanması talebiyle SGK’ye başvurulmaktadır. Dolayısıyla birden fazla kanser türünde tedavi imkanı sağlayan Herceptin, SGK tarafından yeterli düzeyde karşılanmamaktadır. Bu durum, hastaları öncelikle SGK nezdinde başvuruda bulunmaya, ret halinde ise dava açmaya itmektedir.
Herceptin Geri Ödemesi İçin Dava Açılabilir Mi?
Herceptin geri ödemesi için dava açılabilmektedir. Herceptin geri ödemesi için kurumlara yöneltilen taleplerinin büyük çoğunluğu yargı yolunda çözümlenmektedir. Herceptin geri ödemesi için dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan geri ödemenin talep edilmesi gerekir. Doğrudan geri ödeme için dava açılmamalıdır. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklar, bu talep şartının kapsamındadır. Dolayısıyla bahsedilen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurulması zorunludur.
Herceptin geri ödemesi için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurulmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak başvuruda başvuru tarihi itibariyle ilaç için ödenmiş olan bedellerin iadesi talep edilir. Bunun yanı sıra tedavi süresince ilaç temininin SGK tarafından karşılanması talebinde de bulunulacaktır. Bu taleplerin SGK’ye iletilmesi ile dava şartı yerine getirilmiş olur. SGK, kendisine yöneltilen talepleri genellikle geri ödeme listesinde yer almaması sebebiyle reddetmektedir. Aynı şekilde SGK’nin bu başvuruya sessiz kalması da mümkündür. Bu halde de zımni ret süresi dolduktan sonra yine dava yoluna gidilebilecektir.
Herceptin geri ödemesi için dava açıldığında hasta ve hastalık bazında ilaca ilişkin değerlendirmeler yapılmaktadır. Hasta ve ilaca ilişkin yeterli incelemeler yapılmadan karar verilmemektedir. ( BİM 2022/232 E. 2022/429 K .) Dava sonucunda ilacın tedavide hayati önem taşıdığı belirlenirse elverişli hesap raporu alınmaktadır. Bu raporda ilaç bedelinin uygunluğu ve katkı payı irdelenmektedir. Rapora ilişkin inceleme yapılarak sonuca göre karar verilmelidir. (Yargıtay HGK 2023/457 E. 2023/1145 K. )
