Araç kilometre düşürme davası, genellikle ikinci el otomobil satışlarında gündeme gelmektedir. İkinci el araç alımlarında satıcılar, kilometrelerde hileye başvurabilmektedir. Bunun sebebi satış bedelinin yüksek belirlenmesidir. Bu durum tespit edildiğinde sözleşme kapsamında ayıplı ifa gündeme gelmektedir. Hileye maruz kalan tarafın mağduriyetinin giderilmesi için seçimlik haklara başvurması mümkündür. Bu bağlamda araç kilometresinin düşürülmesi sebebiyle dava açılarak mağduriyet giderilebilmektedir.
KM Düşürülmüş Araç Davası Nasıl Açılır?
Kilometresi düşürülmüş araç ile karşılaşılması durumunda alıcının birden fazla hakkı bulunmaktadır. Öncelikle kişi, Türk Borçlar Kanunu kapsamında kendisine sunulan seçimlik haklardan yararlanabilecektir. Aynı şekilde alıcının tüketici olduğu durumlarda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun da dayanak kabul edilir. Bununla birlikte kilometrenin düşürülmüş olması hileli bir davranışa dayanıyorsa bu durum suç teşkil eder. Dolayısıyla alıcı, Türk Ceza Kanunu kapsamında da korunmaktadır. Bu sebeple görevli mahkeme ayırt edilirken dikkatli olunmalıdır.
Araç satın alınması işleminde alıcı taraf, ticari veya mesleki amaçlar ile hareket etmiyorsa tüketici sayılır. Satıcı tarafın da ticari veya mesleki amaçlar ile hareket etmesi gerekir. Bu halde araba satımı tüketici işlemi sayılır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında hareket edilmelidir. Ayıptan doğan haklarını irade beyanıyla kullanan kişi, mağduriyetini gideremediği takdirde dava açabilir. Ayrıca kişinin Türk Borçlar Kanunu uyarınca zararını tazmin ettirmesi de mümkündür.
Tüketici işleminin bulunmadığı hallerde ise kişi dava hakkını Türk Borçlar Kanunu kapsamında kullanabilecektir. Bununla birlikte ister tüketici işlemi olsun ister olmasın kişinin hileye maruz kalması mümkündür. Hileli davranışlar ile aldatılarak alıcı zararına fakat satıcı yararına bir durum ortaya çıkmış ise dolandırıcılık gündeme gelir. Bu halde kişi Cumhuriyet Savcılığı’na başvurur. Soruşturma sonucunda savcı tarafından iddianame hazırlanarak kamu davası açılır.
KM Düşürülmüş Araç Davası Ne Kadar Sürede Açılır?
Kilometresi düşürülmüş araç davası, satıcının ayıptan doğan sorumluluğu kapsamında açılır. Bu davanın açılabilmesi için ayıp tespit edildiğinde satıcıya bildirimde bulunulmalıdır. Ayıbın tespit edilmesi için herhangi bir süre bulunmamaktadır. Bununla birlikte ayıp tespit edildiğinde uygun süre içinde bildirim gerekliliği unutulmamalıdır. Bu husus Türk Borçlar Kanunu’nun 223. maddesinde ifade edilmiştir. Ayıbın sonradan anlaşılması halinde bildirimin hemen yapılması gerekir. Belirtilen bildirim yükümlülüğüne uyulmadığı takdirde ayıbın kabul edilmiş sayılacağı düzenleme altına alınmıştır.
Ayıptan sorumluluk her halde devirden itibaren iki yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacaktır. Bununla birlikte alıcı iki yıllık süre içinde ayıbı bildirmiş olabilir. Bu halde ayıptan doğan def’i hakkı iki yıl geçmesiyle ortadan kalkmayacaktır.
Her ne kadar iki yıllık zamanaşımı süresi düzenlenmişse de ağır kusur halinde belirtilmiş zamanaşımı süreleri uygulanmayacaktır. Dolayısıyla satıcının düşük kilometre durumunu bilerek saklaması gibi haller, iki yıllık süreye tabi değildir.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 12. maddesinde ikinci el satışlara ilişkin düzenlenme bulunmaktadır. İlgili düzenlemeye göre ikinci el satışlarda ayıp sorumluluğu bir yıldan az olamayacaktır. Kişinin satış işleminin tüketici işlemi olup olmamasına göre değişen sürelere dikkat etmesi gerekmektedir.
KM Düşürülmüş Araç Davasında Ne Kazanılır?
Kilometresi düşürülmüş araç davasında alıcının seçimlik hakları bulunur. Bu haklar genel itibariyle,
• Satılanı geri vermeye hazır olarak sözleşmeden dönme,
• Satılanı alıkoyarak ayıp tutarında satış bedeli indirimi,
• Aşırı masraf gerektirmeyen hallerde masraflar satıcıya yükleyerek onarım isteme,
• İmkan dahilindeyse ayıpsızı ile değişim,
Olarak belirtilebilir.
Alıcının kilometresi düşürülmüş bir araçla karşılaşması halinde yararına olacak seçimlik haklar dönme ve indirim olarak belirtilebilir. Seçimlik haklardan ücretsiz onarım, bu halde mümkün görülmemektedir. Zira araçta herhangi bir arıza bulunmamaktadır. Aynı şekilde ayıpsız misli ile değişim de bu durumda kullanılması anlamsız olan bir haktır. Bunun sebebi de araca benzer nitelikte kilometresi düşürülmemiş araç bulmanın zor oluşudur.
Alıcının sözleşmeden dönmesi halinde aracı iade etme yükümlülüğü bulunur. Bu halde alıcı da ödediği bedelin faiziyle birlikte geri verilmesini talep edebilecektir. Aynı şekilde kişinin ayıptan dolayı uğradığı doğrudan zararları da tazmin ettirmesi mümkündür. Satıcı kusursuz olduğunu ispatlamaz ise diğer zararları da tazmin edecektir. Alıcı indirim hakkını talep eder ise araçtaki bedel düşüşü dikkate alınır. Aracın ayıplı ve ayıpsız olarak bedeli hesaplanarak aradaki fark talep edilebilecektir. (BAM 3.HD. 2019/837 E. 2020/960 K.)
Kilometresi düşürülmüş araç alan kişi seçimlik haklarını kullanabilecektir. Seçimlik haklarının yanı sıra kişinin tazminat talep etmesi de mümkündür. Kişi seçimlik haklarından hangisini kullanacağını dava sırasında mahkemeye bildirmelidir. Bununla birlikte savcılığa şikayet dilekçesi verilerek suç duyurusunda bulunulabilir. Bu halde kişi hem maddi zararını hem de manevi çöküntüsünü ceza davası yardımıyla da giderebilecektir.
Araç KM Düşürme Davası Ne Kadar Sürer?
Araç kilometre düşürme davası görevli mahkeme ve dava süreci etkenlerine göre değişiklik gösterebilir. Aracın satılması bir tüketici işlemi ise görevli mahkeme Tüketici Mahkemesi’dir. Somut olayda tüketici işlemi bulunmaması halinde dava, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülecektir. Davadaki görevli mahkemeye göre iş yükü değişkenlik gösterir.
Dava sürecini etkileyen süreçlerden biri de bilirkişi incelemesi ve delillerdir. Aracın kilometresinde oynanması sebebiyle ortaya çıkan zarar bilirkişilerce belirlenir. (BAM 4.HD. 2020/138 E. 2020/138 K. ) Ayrıca araçtaki olağan arızalar tamire götürüldüğünde de kilometrenin düşürüldüğü anlaşılabilir. Bu halde gerçekleşen durum da dava dosyasına eklenmelidir. Dolayısıyla tarafların sunduğu delillerin mahkemece incelenmesi ek incelemelere başvurulması zaman almaktadır. Tüm bu süreç, alıcının ayıplı mal dolayısıyla uğradığı mağduriyetinin giderilmesini amaçlar. Dolayısıyla inceleme süreci de somut olaya değişkenlik göstererek dava sürecini etkilemektedir.
Aracın KM'si Düşürülmüş Ne Yapmalıyım?
Aracın kilometresinin düşürülmesi ile karşılaşan alıcı, hak kaybına uğramamak için süreci doğru yönetmelidir. Aracın kilometresinin düşürülmesi, niteliği itibariyle gizli ayıptır. Alıcı, olağan bir gözden geçirme ile bu ayıbı fark edemez. Kilometreyle oynandığı ancak kullanım sonucu teknik incelemeler ile tespit edilebilir. Alıcı bu ayıbı tespit ettiğinde satıcıya ihbarda bulunmalıdır. Alıcının ayıpla karşılaşması durumunda dönme, indirim, onarım ve misli ile değişim hakları bulunur. Ayrıca ayıp sebebiyle bir zarara uğramış ise bunu da tazmin ettirebilecektir. Alıcı, satıcıya yaptığı ihbarda hangi seçimlik hakkını kullanacağını da belirtilir. Satıcının ayıbı bilmemesi, kendisini sorumluluktan kurtarmayacaktır. Alıcının talebini yerine getirmek ile yükümlüdür. Bu şekilde ayıp tespit edilerek ihbarda bulunulmalıdır. İhbarda hangi seçimlik hakkın kullanıldığı belirtilerek satıcıdan talep edilecekse zararlar talep edilmelidir. Satıcı kendisine yöneltilen irade beyanına rağmen talepleri yerine getirmezse dava açılmalıdır.
Uğranılan zararları ve mağduriyeti gidermek için özel hukuk kapsamında dava açılır. Bununla birlikte satıcının kilometreyi hile ile saklamış olması suça vücut verir. Bu suç, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen “dolandırıcılık” suçudur. Kişiler tazminat talebinin yanı sıra ceza davası için de harekete geçebilir. Bu halde savcılığa suç duyurusunda bulunularak kamu davası açılabilecektir.
KM'si Düşürülen Aracı Satın Alan Kişinin Hakları
Kilometresi düşürülen aracı satın alan kişinin hakları, özel hukuk ve kamu davası açma şeklinde belirtilebilir. Dava açmaya gerek kalmaksızın kişinin mağduriyeti satıcı tarafından giderilebilecektir.
Kilometresi düşürülmüş araç satın alan kişi bunu fark ettiğinde satıcıya karşı,
• Aracı geri vermeye hazır bulunduğunu belirterek sözleşmeden dönme,
• Aracı alıkoyarak araçtaki ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
• Yukarıda belirtilen taleplerin yanında zarara uğranılmışsa tazminini isteme,
Haklarını kullanabilir.
Bunların yanı sıra kişinin ücretsiz onarım ve misli ile değişim talebi hakları da bulunur. Bununla birlikte bu hakların kullanım imkanı diğerlerine göre sınırlıdır. Zira kilometrenin düşük gösterilmesi, onarım ile düzeltilebilecek bir durum değildir. Onarım daha çok araçta bir arıza, eksiklik bulunması hallerinde gündeme gelir. Kilometrenin düşük gösterilmesi ise satış bedelini yükseltmek için girişilen bir fiildir. Aynı şekilde misli ile değişim hakkının kullanılması da güçtür. Satıcının elinde kilometresi ile oynanmamış bir araç bulunması halinde bu hak kullanılabilir. Bununla birlikte misli ile değişim gerektiğinden nitelik itibariyle mislini teşkil eden aracın belirlenmesi güçlük arz eder.
Kişinin hileye maruz kalarak bu satımın tarafı olması mümkündür. Kişiye satılan aracın kilometresinde bilerek yapılan oynamalar bu anlamda alıcının iradesini sakatlar. Satıcı, ancak teknik inceleme ile gerçek değeri tespit edilebilecek olan kilometre üzerinde değişim gerçekleştirmiştir. Bu durumda alıcı, tazminat davasının yanı sıra ceza davası da açabilecektir. Bunun için savcılığa suç duyurusunda bulunulur. Başlatılan soruşturma neticesinde yeterli delillere ve kanaate ulaşılmalıdır. Bu halde iddianame hazırlanarak savcı tarafından kamu davası açılacaktır.
Araç KM'sinin Düşürülmesinde Satıcının Sorumluluğu
Araç kilometresinin düşürülmesinde satıcının sorumluluğu, ayıba karşı tekeffül hükümlerine belirlenmektedir. Alıcının bu kapsamda ayıbı satıcıya bildirmesi gerekir. Aksi takdirde alıcının ayıplı malı kabul ettiği varsayılacaktır. Bildirim ile ilgili belirli bir süre öngörülmemiştir. Alıcının yararına olan ayıbı tespit ettiği halde hemen satıcıya bildirimde bulunmasıdır. Ayrıca alıcı, ayıp sebebiyle hangi hakkını kullanacağını yani satıcıdan talebini bildirmelidir. Alıcı üzerine düşen yükümlülüğü tamamladığında satıcı da alıcının talebini yerine getirmelidir. Satıcının sorumlu olması için ayıplı mal tesliminde kusurlu olması gerekmez. (BAM 4.HD. 2020/138 E. 2020/157 K. ) Satıcı, satım sözleşmesi yapmak ile otomobilin teknik ve hukuki ayıbı bulunmadığını garanti etmektedir. Her ne kadar satıcının sorumluluğu ağırlaştırılmış olsa da istisna mevcuttur. Bu hal ise ayıbın alıcı tarafından bilinmesidir. Kilometresi ile oynanmış aracı satın alan alıcı sonradan ayıba karşı tekeffül çerçevesinde satıcıya başvuramaz. Satıcı araç kilometresini düşürmede ağır kusurlu ise dava zamanaşımı süresi iki yıl geçmekle dolmaz. Satıcının sorumluluğu devam eder. Ayrıca satıcının kilometre düşürülmesi hususunda hileye başvurması halinde ceza sorumluluğu da bulunur.
Araç KM'sinin Düşürülmesinde Eksperin Sorumluluğu
Araç kilometresinin düşürülmesinde eksperin sorumluluğu, ayıplı hizmet kapsamında gündeme gelmektedir. Eksperin sorumluluğu İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 14/5. Maddesinde aldatıcı ve yanıltıcı ekspertiz raporları belirtilmiştir. Bu durumda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un ayıplı hizmete ilişkin haklar saklı tutulmuştur. İlgili düzenlemeden de anlaşıldığı üzere araç kilometresinin düşürülmesinde eksperin de etkisi bulunabilmektedir. Satıcı ile eksperin anlaşarak bir ekspertiz raporu düzenlemesi bu hale örnektir. Böyle bir durumda alıcı, satıcıdan ayıba karşı tekeffül hükümlerine göre mağduriyetinin giderilmesini isteyebilir. Bunun yanı sıra km düşürmede rol oynayan ekspere karşı da taleplerini yöneltmesi mümkün olacaktır.
