Jakavi ilacını SGK’nin karşılaması, tedavisinde bu ilaca yer veren hastaların başlıca taleplerindendir. Günümüzde hastaların ekonomik imkanları, tedavi sürecini yürütmede genellikle yetersiz kalır. Hastalar, bu mağduriyetlerinin giderilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurur. Kurumun imkanlarından yararlanmayı talep ederler. Belirli prosedürlerin yerine getirilmesi şartıyla, Jakavi ilacının SGK tarafından karşılanması mümkündür. Böylece hastalar, tedavilerini başarıyla yürütebilecektir.
Jakavi ilacı, ruksolitinib etkin maddesini içerir. Kanser hastalığının tedavisinde kullanılan bir ilaç türüdür. Jakavi kanser ilacının tedavi amaçlı kullanıldığı hastalıklar,
- Vücudun normal kan hücresi üretimini bozan miyelofibrozis,
- Alyuvarlar, akyuvar ve trombositlerde aşırı çoğalma sonucu kan yoğunluğunun artmasına sebep olan polisitemi vera,
- Bacak ülseri,
- Deri ve ağız içi mukozalarda kontrol edilemeyen yaralar,
- Graft-versus-host,
Olarak örneklendirilebilir. Tüm bu rahatsızlıkların tedavisinde hekim tarafından belirlenen dozlarda Jakavi ilacı kullanılır. Jakavi ilacı önceleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmakla birlikte 2023 yılından itibaren geri ödeme kapsamında değildir.
Jakavi ilacını SGK’nin karşılaması için ilacın Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde yer alması gerekir. Jakavi ilacının geri ödemesine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu’na yöneltilen talepler genellikle reddedilir. Sebep ise ilacın Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde yer almamasıdır. Bu durumda kişilerin yargı yoluna başvurması imkan dahilindedir. Böylece Sosyal Güvenlik Kurumu’na dava açılacaktır. Açılan dava ile birlikte Jakavi ilacının tedavi boyunca SGK tarafından karşılanması sağlanabilecektir. Ayrıca davada haklı çıkılması durumunda ödenen bedellerin iadesi de alınabilir.
Jakavi İlacı SGK Davası Ödenen Bedelin İadesi
Jakavi ilacı SGK davası ödenen bedelin iadesi, kanser hastalarının tedavi sürecinde sıklıkla karşılaştığı bir durumdur. Değişen ve gelişen teknoloji ile tıbbi teknikler sayesinde yeni nesil kanser ilaçları geliştirilmiştir. Geliştirilen yeni nesil kanser ilaçları, yüksek maliyetlere sahiptir. Bilindiği üzere tedavi sonuçsuz kalıncaya kadar sürekli olarak kullanılması gereken ilaçlardır. Bununla birlikte söz konusu kanser ilaçlarının geri ödemesi çoğunlukla yapılmamaktadır. İlaçları kullanmamaları halinde daha ağır bir sürece tabi olacak kanser hastaları, bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurur. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun cevabı beklenmeden kuruma karşı dava açma yoluna gidilmemelidir. Başvuru yapıldıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan gelecek olan açık veya örtülü ret kararı üzerine kuruma karşı dava açılabilir. Açılacak olan davada öncelikle ret işleminin iptali talep edilir. Bu talebin yanı sıra daha önce ödenmiş ilaç bedellerinin iadesi ve tedavinin kalan bölümünün karşılanması da mahkemeye yöneltilen taleplerdendir. Mahkeme tarafından dava sonucunda verilen karar, hastanın lehine ise ilaç bedellerinin SGk tarafından geri ödenmesi gerekir. Bu kararın uygulatılması için kuruma dilekçe yazılmalı, dilekçeye söz konusu mahkeme kararı da eklenmelidir.
Jakavi Kanser İlacına Karşı Dava Yolu
Jakavi kanser ilacına karşı dava yolu, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bedeli ödenmeyen ilaçlara ilişkindir. Bu hukuki imkan sayesinde tedavilerini yürütmede zorluk çeken hastalar, ilaçlarını mağduriyet yaşamadan temin edebilir. Yargı yoluna başvurarak dava açılması, kişinin temel haklarını koruma yollarından biridir. Yaşam hakkı ise bu temel hak ve özgürlüklerin en kutsal olanıdır. Kanser hastalığı, erken teşhis konulamaması veya tedavi sürecinin doğru yürütülememesi sebebiyle kolaylıkla ilerleyebilir. Bu durumda kişinin yaşam hakkı tehdit altındadır. Bu tehdidin bir diğer sebebi ise tedaviye ilişkin ilaçların kullanılamamasıdır. Ortalama ekonomik koşullara sahip bir birey için on ila yüz bin TL arası değişen ilaç fiyatları, mağduriyet yaratır. Bu koşulların devlet tarafından yaratılması, sosyal devlet ilkesinin gereğidir. Bu gerekliliklerde yetersiz kalındığı takdirde vatandaşlar, yargı yoluna gider. Jakavi kanser ilacına karşı dava yolu da bu durumun bir örneğidir.
Jakavi kanser ilacına karşı dava yoluna gitmeden önce başvurulması gereken kurumlar bulunur. Bu kurumlardan ilki Türkiye İlaç ve Tıbbı Cihaz Kurumu’dur. Bu kuruma başvuru dava şartı değildir. Bununla birlikte gerek SGK’ye gerekse mahkemeye başvuruda sürecin değerlendirilmesinde göz önüne alınır. Bir diğer kurum ise Sosyal Güvenlik Kurumu’dur. Bu kuruma başvuru dava şartıdır. Başvuru yapılmadan dava yoluna gidilir ise ilacın karşılanmasına ilişkin talepler incelenmeden dava reddedilebilecektir.
Jakavi Akıllı İlaca Karşı İhtiyati Tedbir Talebi
Jakavi akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebi, dava süresince ilaçların teminini sağlar. İhtiyati tedbir, geçici hukuki koruma türlerinden biridir. Davacı, davayı kazanması halinde dava konusuna kavuşacaktır. Bununla birlikte ihtiyati tedbir bu kavuşmayı dava devam ederken güvence altına alır. Bu güvence talebi, dava açılmadan önce de dava açıldıktan sonra da istenebilir. İhtiyati tedbir talebi kabul edildiğinde karar verilir iken davanın esasına girilmez. Dolayısıyla uyuşmazlığı çözücü karar verilmesi mümkün değildir.
İhtiyati tedbir talebi mahkemece değerlendirilirken mevcut durumdaki olası değişimler esas alınır. Meydana gelebilecek değişimler, hakkın elde edilmesi imkansız kılıyor ise tedbir kararı verilebilir. Aynı şekilde hakkı elde etmeyi önemli ölçüde zorlaştırabilecek haller de buna dahildir. Jakavi akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebinde gündeme gelen tedbir sebebi son ihtimaldir. Bu sebep, gecikme halinde doğabilecek ciddi zarara ilişkin endişedir. Zira tedbir kararı olmaz ise ilaçlarını temin edebilmek için hastalar, yargılamanın sonuçlanmasını bekleyecektir.
İhtiyati tedbir talebi için dilekçede sebep ve tür açıkça belirtilmelidir. Ayrıca davadaki haklılık, yaklaşık olarak ispat edilmelidir. Bu ispat, yasal deliller ile yapılmalıdır. Yaklaşık ispat sayesinde hakimin kesin olmamakla birlikte hastanın haklılığı yönündeki kanaati yeterli olacaktır. ( Yargıtay 11.HD. 2020/835 E. 2020/905 K. )
Jakavi Akıllı İlaca Karşı Yürütmenin Durdurulması Talebi
Jakavi akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talebi, İdare Mahkemesi nezdinde açılan ilaç davalarında gündeme gelir. Yürütmenin durdurulması talebi, dava sürecince yaşanabilecek hak kayıplarının önüne geçilmesini sağlar. Asıl itibariyle idari işlemin uygulanmasını durdurmaya yarayan karardır. Hastalar tarafından talep edilmediği sürece idari işlemler uygulanmaya devam eder. Bunun sebebi idari işlemlerde “ hukuka uygunluk karinesi” bulunmasıdır. Dolayısıyla aksi kanıtlanıncaya kadar idari işlemler, hukuka uygundur ve icra edilebilir.
Jakavi akıllı ilaca ilişkin açılacak davada, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tedavi bedellerinin karşılanmayacağına ilişkin kararı incelenir. Hasta, bu kararın iptalini ve hukuka aykırı olması sebebiyle icrasının durdurulmasını talep eder. Bu da “ yürütmenin durdurulması” talebi ile olacaktır. Bu talebin kabul edilebilmesi için iki şartın bulunması gerekir. Bu şartlardan biri, SGK’nin kararının uygulanması halinde telafisi güç ya da imkansız zararların doğacak olmasıdır. Bir diğer ise söz konusu kararın açıkça hukuka aykırı olmasıdır. Bu iki hal mevcutsa gerekli savunmalar yapılarak yürütmenin durdurulması talebinde bulunulabilir. Talep kabul edilir ise İdare Mahkemesi’nde gerçekleştirilecek yargılama sonuçlanıncaya kadar hastanın ilaçları SGK tarafından karşılanır.
Jakavi SGK Karşılıyor Mu?
Jakavi, ülkemizde kanser hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir ilaç türüdür. Jakavi ilacı yakın tarihe kadar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmaktaydı. Bu durum yüksek maliyete sahip ilacın teminini kolaylaştırmaktaydı. Bununla birlikte 2023 tarihi itibariyle Jakavi ilacı, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nden çıkarıldı. Dolayısıyla kanser hastalığının güncel tedavilerinde Jakavi ilacı, hastaların kendileri tarafından temin edilmekte. Hastalara maliyeti 10 bin ile 100 bin TL arası değişen kanser ilaçlarının SGK tarafından temin edilmemesi hastalarda mağduriyet yaratmaktadır.
SGK tarafından karşılanmayan Jakavi ilacına ilişkin kuruma başvurulurken hastane raporuna dikkat edilmelidir. Bu raporda Jakavi ilacının ne kadar süre ve dozda kullanılacağı gibi bilgiler yer almalıdır. Raporun yanı sıra TİTCK’e(Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu) başvurulduğunu gösterir belgenin de başvuru evraklarına eklenmesi yararlıdır. Reçete, kurum kararı gibi belgeler başvuruya eklendikten sonra SGK’den ilaç bedellerinin karşılanması ve iadesi talep edilebilir. SGK’nin başvuruya ilişkin verdiği kararlar genellikle ret yönündedir. Bunun sebebi, kanser hastalığı türünün Sağlık Uygulama Tebliği’nde yer almaması olabilir. Bununla birlikte genel ret sebebi, ilacın Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde yer almamasıdır.
Jakavi Geri Ödemesi İçin Dava Açılabilir Mi?
Jakavi geri ödemesi için dava açılabilir. Geri ödeme talebi konusunda uygulamada çoğunlukla kullanılan yol dava açmaktır. Jakavi geri ödemesinin alınması konusunda hak kayıpları yaşamamak için dikkat edilmesi gereken noktalar bulunur. Bunlardan ilki Jakavi ilacının kullanımına başlandığını gösteren doktor raporudur. Bu rapor Onkoloji bölümünden alınır. Raporda ilaca ve tedavi sürecine ilişkin bilgiler yer alır. Tedavi süresi ve ilaç dozları bunlardan bazılarıdır. Rapor edinildikten sonra Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvuruda bulunulmalıdır. Bu başvuru, endikasyon dışı ilaç başvurusudur. Kurumdan gelen onay kararı, dava sırasında ihtiyati tedbir kararı alınmasına yarar sağlar. Bununla birlikte ret kararı geldiği takdirde de dava yoluna gidilebilecektir. Hastane ve TİTCK’ten edinilen bilgiler ile öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurulmalıdır. Bu başvuru zorunludur. Sosyal Güvenlik Kurumu ile yaşanan uyuşmazlıklarda kurumun kendisine başvurulmadan doğrudan mahkemeye gidilemez. Aksi takdirde dava şartı yokluğundan dava reddedilebilir. Kuruma yapılacak başvuruda kanser hastalığının tedavisinde kullanılan Jakavi ilaç bedellerinin kurum tarafından karşılanması talep edilir. Kurumdan gelecek cevap beklenmeden dava açılmamalıdır. Kurumdan onay kararı geldiği takdirde dava yoluna gidilmesine gerek kalmaz. Tedavi süreci sorunsuz yürütülebilir. Bununla birlikte kurumdan açık veya örtülü şekilde ret kararı gelmesi mümkündür. Örtülü ret kararı, kurumun cevap verebileceği sürede sessiz kalması anlamına gelir. Bu durum, zımni ret olarak kabul edilir. Ret kararının üzerine mahkemeye başvurulur. SGK’ye karşı dava açılarak ret kararının iptali talep edilir. Bunun yanı sıra tedavi sürecinde ödenmiş olan bedellerin iadesi istenir. Esas bakımından haklı çıkıldığı takdirde ödenmiş bedellerin faiziyle iade alınması mümkündür.
