Keytruda kanser ilacı, kanser hastalığının tedavisinde kullanılan akıllı ilaçlardan biridir. Akıllı ilaçlar, kanserli hücrelerin çoğalmasını engellemek amacıyla kullanılır. Dolayısıyla doğrudan kanserli hücrelere yönelir. Modern tıp sayesinde geliştirilmiş bu ilaçlar, kanserli hücreler ile savaşarak hastalığın kontrolsüz yayılımına engel olur. Hastaların tedavi sürecinde bu ilaçlara erişim zorluğu, kanser ilaçlarına karşı dava yolunu beraberinde getirir.
Keytruda Kanser İlacına Karşı Dava Yolu
Keytruda kanser ilacına karşı dava yolu, ilacın bedelinin SGK tarafından karşılanmadığı durumlarda gündeme gelir. Keytruda kanser ilacına karşı dava yoluna başvurmadan önce Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvurmak yararlı olacaktır. Kurumdan endikasyon dışı ilaç kullanım onayı talep edilir. Bu başvuru zorunlu değildir. Bununla birlikte gerek SGK başvurusu gerekse dava yolunda ilgilinin savunmasını güçlendirici bir sebeptir.
Keytruda kanser ilacına karşı dava yoluna başvurmak için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunulmalıdır. Doğrudan dava yoluna gidilmesi halinde, kişinin talebi reddedilerek hak kaybına uğraması mümkün hale gelir. Bu sebeple dava açmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na yazılı başvuru, olası hak kayıplarının önüne geçer.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından onay verilmiş olsa dahi Sosyal Güvenlik Kurumu’nun başvuruyu reddetmesi mümkündür. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen ret kararının gerekçesi genellikle ilacın Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında yer almıyor oluşudur. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından başvurunun reddi kararı verilmesi üzerine yargı yoluna başvurulabilecektir.
Keytruda kanser ilacına karşı dava yoluna başvurulduğunda hasta nezdinde detaylı inceleme yapılmaktadır. Dava sırasında incelenecek hususlar,
- İlacın tedavide hayati önem taşıyıp taşımadığı,
- Tedavide kullanımının zorunlu olup olmadığı,
- Kullanımının sigortalının iyileşmesine katkı sağlayıp sağlayamayacağı,
- Hangi tür kanserlerde ve hangi dozda kullanılacağı,
Olarak örneklendirilebilir. Tüm bu hususları içerecek tıbbi onkoloji dalından sağlık raporu talep edilir. Böylece ilacın bedelinin karşılanması konusunda karar verilecektir. Yargılama sürecinde bahsedilen incelemeler yapılmaksızın karar verilmiş olması, Yargıtay tarafından bozma sebebi sayılmaktadır. (Yargıtay 10. HD. 2021/11805 E. 2022/4746 K. , 2023/2244 E. 2023/4926 K. , 2023/2239 E. 2023/4961 K. , 2022/2062 E. 2022/4749 K.)
Keytruda İlacına Ödenen Bedelin İadesi
Keytruda ilacına ödenen bedelin iadesi, hastalara doktor tarafından önerilmiş ilaçta gündeme gelir. Bu bedel iadesi, “pebrolizumab” etken maddeli ilacın devlet tarafından karşılanması talebidir. Bu talebin yerine getirilebilmesi için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunulmalıdır. Bu başvuru kapsamında Keytruda ilaç bedelinin tedavi süresince kesinti olmaksızın karşılanması talep edilir. Bunun yanı sıra Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılmış olan başvuru anına kadar alınan ilaçlar için harcanan tutarın da iadesi talep edilir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kendilerine yöneltilen başvuru kabul edilirse herhangi bir dava işlemine gerek kalmayacaktır. Bununla birlikte kurumun cevapları genellikle ret yönünde olmaktadır. Bu durum da kişileri, Keytruda ilacına ödenen bedelin iadesi için yargıya yönlendirir.
Sosyal Güvenlik Kurumu’na yöneltilen bu talebin reddedilmesi halinde işlemin iptali talebiyle dava açılabilmektedir. Açılan bu davada, Keytruda ilacı için başvuru tarihinden itibaren ödenmiş bedellerin faiziyle iade edilmesi talep edilir. Talep, mahkeme tarafından uygun görüldüğü takdirde işlemin iptaline ve ödenen bedelin iadesine karar verilecektir. (BİM 2022/2706 E. 2022/3467 K. ) Keytruda ilacına ödenen bedelin iadesine mahkemece karar verildiğinde yine Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuruda bulunulur. Mahkeme kararı ibraz edilerek bedellerin iadesinde talebinde bulunulabilecektir.
Keytruda Akıllı İlaca Karşı İhtiyati Tedbir Talebi
Keytruda akıllı ilaca karşı ihtiyatı tedbir talebi, yargılama süresince ilaç bedellerinin karşılanmasına fayda sağlamaktadır. İhtiyati tedbir,
- Mevcut durumdaki muhtemel değişimler sebebiyle hakkı elde etmenin önemli ölçüde zorlaşacağı,
- Hakkı elde etmenin tamamen imkansız hale geleceği,
- Gecikme sebebiyle sakınca veya ciddi zararın doğacağı endişesi,
Hallerinde verilebilmektedir. İhtiyati tedbir talebi için dayanılan sebepler açıkça belirtilmelidir. Ayrıca ilaç bedelinin ödenmesini gerektiren sebepler, haklılık iddiaları yaklaşık olarak yasal deliller ile ispat edilmelidir. İhtiyati tedbir verilebilmesi için ilgilinin hakimde kesin kanaat uyandırmasına gerek bulunmamaktadır. Yaklaşık ispat faaliyeti gerçekleştirilerek de ihtiyati tedbir uygulanabilmektedir. Bununla ihtiyati tedbir talebi kabul edilen taraf, davadaki haklılığı hususunda kesin kanıya varmamalıdır. Zira ihtiyati tedbir talebi kabul edilmiş olsa da yargılamanın esası hakkında karar, ilgilinin aleyhine olabilmektedir.
Keytruda akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebinde bulunulurken,
- Hastaya konulan teşhis,
- Tedavi kapsamında kullanılması gereken ilacın reçetesi,
- Sağlık Bakanlığı tarafından bu ilacın kullanımının uygun görülmüş olduğu,
- İlacın olumlu etkisinin doktor tarafından rapor edilmiş oluşu,
Gibi hususlara yer verilmesi, kanaat uyandırma konusunda etkili olacaktır. (BAM 33. HD. 2019/101 E. 2019/135 K. )
Keytruda Akıllı İlaca Karşı Yürütmenin Durdurulması Talebi
Keytruda akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talebi, ilacın bedelinin karşılanması için yapılan başvurulardan biridir. Yürütmenin durdurulması talebi, idari işlemlere ilişkindir. Anayasa Mahkemesi önüne gelen bir somut olayda da keytruda akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talep edilmiştir.
Somut olayda tedaviyi gerçekleştiren hekim tarafından Keytruda adlı ilaç, tedavide uygun görülmüştür. Bunun üzerine ilgili, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvurmuştur. Bahsedilen kurum, Keytruda ilacının kullanılmasına onay vermiştir. Onayı alan ilgili, Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmuştur. Başvuruda, keytruda ilacının bedelinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanması talep edilmiştir. Bununla birlikte daha önce belirtildiği üzere Sosyal Güvenlik Kurumu, başvuruyu reddetmiştir. Bu sebeple ret işleminin iptal talebi ile İdare Mahkemesi nezdinde dava açılmıştır. Bunun yanı sıra “ idari işlemin yürütmesinin durdurulmasına” karar verilmesi de talep edilmiştir. Talep kabul edildiğinde ilgili tekrar Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmuştur. ( AYM 23/02/2022 T. , 2021/2260 E.)
Emsalinde de belirtildiği üzere Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen ret kararlarına ilişkin dava açılması mümkündür. İdare Mahkemeleri’nde işlemin iptaline ilişkin açılan davalarda aynı zamanda yürütmenin durdurulması talep edilmelidir. Böylece Keytruda akıllı ilaca ilişkin bedellerin SGK tarafından ödenmesi mümkün hale gelecektir.
Keytruda SGK Karşılıyor Mu?
Keytruda, kanser türlerinin tedavisinde kullanılan akıllı ilaç türlerinden biridir. Keytruda ilacının Amerika’da on beş farklı kanser türünde ruhsatı bulunmaktadır. Dolayısıyla birden fazla endikasyon ve kanser türünde etkinliği kanıtlanmış bir ilaçtır. Bunların yanı sıra Türkiye’de de üç farklı kanser türünde beş farklı kullanım şeklinde ruhsata sahiptir. Bununla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gerekli ve yeterli ölçüde karşılanmamaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanan Keytruda ilacı, yalnızca iki endikasyona yöneliktir. Ödemelerin yapılması yalnızca deri kanseri ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri tedavisinde gündeme gelir. Dünyada birden fazla kanser türünde etkisi kanıtlanmış bir ilacın geri ödemesinin iki tür ile sınırlandırılmış olması hastalarda mağduriyet yaratmaktadır. Keytruda ilacına ulaşım imkanlarının sınırlılığı, hastaların durumunun ağırlaşmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple hastalar tarafından yargı yoluna başvurularak ilacın temini sağlanmaktadır.
Keytruda Geri Ödemesi İçin Dava Açılabilir Mi?
Keytruda geri ödemesi için dava açılabilmesi mümkündür. Keytruda ilacının ödemesi, ülkemizde yalnızca iki kanser türü ile sınırlı tutulmuştur. Dolayısıyla kanser hastalarının Keytruda ilacına erişimleri zorlaşmaktadır. Bu da hastaları keytruda geri ödemesi için dava açma yoluna itmektedir.
Keytruda geri ödemesinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için TİTCK ve SGK’ye gerekli başvurular yapılmalıdır. Bunlara rağmen SGK tarafından ret kararı verildiğinde dava açılmalıdır. Bunun yanı sıra ihtiyati tedbir talebi de unutulmamalıdır. Zira dava sonucunda haksız çıkılacak olsa bile dava sürecince ihtiyati tedbir talebi sayesinde ilaçların temini sağlanabilmektedir. Talebin kabul edilmesi için hastanın zarureti, mahkeme nezdinde yaklaşık olarak ispat edilmelidir. İhtiyati tedbir talebinin kabulü halinde yargılama süresince hastanın keytruda ilacı SGK tarafından ödenecektir. Davanın kazanılırsa SGK’nin başvuru sırasında reddettiği Keytruda bedelleri, faiziyle birlikte hastaya iade edilebilmektedir.
