Lynparza kanser ilacına karşı dava yoluna ilacın sorunsuz bir şekilde temini için başvurulur. Lynparza ilacı, günümüzde kanser tedavisinde kullanılan ilaçlardan biridir. Kanser hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar, yeni nesil ilaçlardır. Bu sebeple yüksek maliyetler gündeme gelir. Güncel kanser tedavilerinde kullanılan ilaçların maliyetleri 10 bin ila 100 bin TL arasında değişiklik gösterir. Bu durum, hastaların kanser ilaçlarına kavuşabilmek için dava yoluna başvurmasına sebep olur.
Lynparza kanser ilacı, olaparib aktif bileşenini içerir. Lynparza kanser ilacı, DNA tamir enzim ailesini baskılar. Kullanım sebebi ameliyat sonrası veya kemoterapi sonrası tedavi olabilir. Dolayısıyla Lynparza kanserin tekrarlaması ya da önlenmesi aşamasında gündeme gelen bir yeni nesil kanser ilacıdır. Tedavisinde rol oynadığı hastalıklar,
- Yüksek dereceli epitelyal kökenli yumurtalık,
- Karın zarı,
- Fallop tüpü,
- Pankreas,
- Prostat,
Kanserleri olarak örneklendirilebilir. Lynparza ilacının önceden Türkiye’de ruhsatı bulunmamaktaydı. Dolayısıyla Türkiye Eczacılar Birliği’ne ilaç temini hususunda başvuru gerekmekteydi. İlaç ithal edilmek suretiyle tedavilerde kullanılmaktaydı. Bununla birlikte güncel tedavilerin yararına olacak şekilde ilacın Türkiye’de ruhsatı bulunmakta. Dolayısıyla ilaç artık eczanelerden rahatlıkla temin edilebilmektedir.
Lynparza ilacı ülkemizde ruhsatlı olmasına rağmen henüz SGK tarafından geri ödeme kapsamında değildir. Bu durumda hastalar, ilaçların bedellerini kendileri öder. Bu da tedavi sürecini zorlaştırır. Zira hastalar, ilk dozlarını imkan yaratarak karşılayabilse de diğer dozlarda zorluk çeker. Bu durumda ilaç bedellerinin karşılanması için dava açarlar. Dava sonucunda haklı çıkılır ise ödenen bedellerin dahi iadesi mümkündür. Dava süresince talep edilecek ihtiyati tedbir sayesinde de yargılama sonuna kadar bedeller SGK tarafından karşılanabilir.
Lynparza İlacına Ödenen Bedelin İadesi
Lynparza ilacına ödenen bedelin iadesi, belirli kurumlara başvuru yoluyla sağlanabilir. Bu kurumlardan en önemlisi Sosyal Güvenlik Kurumu olarak belirtilebilir. Bununla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu öncesinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvurmak yararlı olacaktır. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, hayati öneme sahip ilaçların piyasada bulunmasını sağlar. Bu konuda gerekli tedbirleri alır. Aynı zamanda bu ilaçlara ilişkin lisans, ruhsat gibi izinler de Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu(TİTCK) tarafından verilir. Dolayısıyla Lynparza ilacının kullanıma uygun olup olmadığı konusunu değerlendirmede görevlidir. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na başvurmak hastalar açısından faydalı olacaktır. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’ndan endikasyon dışı ilaç kullanım onayı alınarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurulması, süreci hızlandırabilir. Bunun sebebi SGK tarafından verilecek olası bir ret kararı sonucu yargı yolu incelemesinde TİTCK onayının karar verme sürecine etkili oluşudur. TİTCK onayı sonrasında hekim tarafından ilaç kullanım raporu düzenlenir. Düzenlenen rapor sonrasında ilacın kullanım dozuna ilişkin reçeteler yazılır. Böylece hastalar ilaçları temin edebilir. Temin edildikten sonra da ödenen bedellerin SGK’ye başvurularak iadesi talep edilebilir. Ret kararına ilişkin yargı yolu açıktır.
Lynparza Akıllı İlaca Karşı İhtiyati Tedbir Talebi
Lynparza akıllı ilaca karşı ihtiyati tedbir talebine, ilaca ilişkin açılan davalarda sıklıkla rastlanmaktadır. Bu talebin kabul edilebilmesi için mevcut durumdaki olası değişimlerin etkisi esas alınır. Bu etki,
- Dava konusu hakkı elde etmeyi önemli ölçüde zorlaştırıyorsa,
- Dava konusu hakka erişmeyi imkansız hale getirecekse,
- Sakınca ya da ciddi bir zararı doğuracaksa,
İhtiyati tedbir kararı verilebilecektir. Günümüzde kanser ilaçlarına ilişkin davalarda tedbir talep edilirken çoğunlukla “ciddi bir tehlike” bulunduğundan bahsedilir. Bunun sebebi kanser hastalığı tedavisinin maddi manevi çöküntüye sebebiyet veriyor oluşudur. Hastalık, tedavi süreci geciktirildiği yahut ihmal edildiği takdirde hızla ilerler. Bu da hastaların en temel hakkı olan “yaşama hakkını” tehlikeye atar. Dolayısıyla ihtiyati tedbir talep edilen akıllı ilaç davalarında “yaşama ya da maddi veya manevi bütünlüğe yönelik ciddi bir tehlike” bulunur. Bu sebeple ihtiyati tedbir talebine ilişkin karar verilirken tam ispata ulaşılması aranmaz. Davanın esası yönünden haklılığın yaklaşık olarak ispat edilmesi yeterlidir. Yaklaşık ispat koşulunun sağlanmasında,
- Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na yapılmış endikasyon dışı ilaç başvurusu,
- İlaç kullanım raporu,
- Hasta durum bildirir raporu,
- İlaç kullanımına ilişkin reçeteler,
Gibi bilgi ve belgeler önem arz eder. ( Yargıtay 11.HD. 2023/494 E. 2023/433 K. )
Lynparza Akıllı İlaca Karşı Yürütmenin Durdurulması Talebi
Lynparza akıllı ilaca karşı yürütmenin durdurulması talebi, İdare Mahkemeleri’nde açılan davalarda gündeme gelir. Akıllı ilaç teminine ilişkin davalar İdare Mahkemeleri’nde açıldığında sıklıkla yürütmenin durdurulması talep edilir. Bunun sebebi, dava süresince ilaç bedellerinin karşılanmasıdır. Zira davanın sonuçlanması, dolayısıyla hakka kavuşulması mahkemenin iş yüküne göre değişiklik gösterir. Bu zaman diliminde hastanın ilaçlarını kendisinin temin etmesi mağduriyetini artırır. Hasta, ilaçlarını temin etmede mağdur olduğu için yargıya başvurmuştur. Yargılama sonuçlanıncaya kadar beklenecek olur ise hastalığın seyrinde olumsuz gelişmeler yaşanabilir. Yargılama süresince ilaç bedellerinin karşılanması, hak arama özgürlüğü kapsamında hastanın mağduriyetini azaltıcı etki gösterir.
Lynparza akıllı ilaca karşı dava sırasında yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması için öncelikle SGK’ye başvurulmalıdır. SGK’ye başvurularak ilaç bedellerinin ödenmesi talep edilir. Ret kararı üzerine dava yoluna gidilir. Ret işleminin iptali talebiyle dava açılır. Bununla birlikte de idari işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmesi talep edilir. Durdurulmasına karar verildikten sonra ilaç bedelinin ödenmesi için yeniden SGK’ye başvurulur. İlaca ilişkin faturalar, kullanıldığını kanıtlar nitelikte boş ilaç kutuları gibi bilgi ve belgeler ibraz edilir. Böylece ilaç bedelleri SGK tarafından karşılanabilir.
Lynparza SGK Karşılıyor Mu?
Lynparza Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmamaktadır. Lynparza ilacı, ülkemizde ruhsata sahiptir. Pankreas, yumurtalık, fallop tüpü, karın zarı kanseri gibi hastalık türlerinde kullanılır. 2024 yılı için Lynparza ilacının fiyatı yaklaşık olarak 50 bin TL’dir. İlaca ait bu yüksek maliyetin yanında devlet desteği bulunmaması, hastalarda mağduriyet yaratır. Hastalar, herhangi bir kesinti olmaksızın tedavilerine devam edebilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvururlar. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan gelen yanıtlar genellikle olumsuzdur. Bunun sebebi, Lynparza ilacının Sosyal Güvenlik Kurumu’nun “ Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi” kapsamında yer almıyor oluşudur. İlaçların SGK tarafından karşılanabilmesi için Sağlık Uygulama Tebliği ve Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nde yer almaları gerekir. Aksi takdirde kurum tarafından geri ödeme yapılmaz. Kurumun bu listelerde bulunmayan ilaçlara ilişkin verdiği ret kararları çoğunlukla mahkemeye taşınır. Mahkeme tarafından yapılacak incelemede ilaçların kişiler nezdinde hayati öneme sahip olup olmadığı araştırılır. Olumlu kanaate varılır ise ödenen bedellerin iadesi gündeme gelir.
Lynparza Geri Ödemesi İçin Dava Açılabilir Mi?
Lynparza geri ödemesi için dava açılabilir. Lynparza ilacı, SGK tarafından karşılanmaz. İlaç bedellerini karşılamada güçlük çeken hastalar, bu hususta dava açabilir. Dava açılırken ilaç bedelinin hiçbir kesintiye maruz kalmadan SGK tarafından karşılanması talep edilir. Aynı zamanda ilaç bedelinin tahsili talebi de mahkemeye iletilir. Açılan davada,
- Dava konusu ilacın kanser hastalığının tedavisinde hayati önem taşıyıp taşımadığı,
- İlacın kullanımının zorunlu olup olmadığı,
- İlaç kullanıldığı takdirde davacının iyileşmesine katkısı olup olmayacağı,
- İlacın hangi tür kanser tedavisinde, hangi evre ve dozda kullanılacağı,
- İlacın bilinen diğer tedavi yöntemlerine göre daha etkili olup olmadığı,
Hususları incelecektir. Bu incelemelere ilişkin rapor, onkoloji bilim dalından alınır. Alınacak sağlık kurulu raporu, dava esasına ilişkin mahkeme kanaatine yarar sağlar. İncelemeler sonucunda ilacın hayati önem taşıdığı belirlenir ise bedelin iadesi ve ilacın teminine karar verilebilecektir. Böylece tedavi süreçlerinde mağduriyet yaşayan hastalar, yargı yolu ile haklarını elde ederler. ( Yargıtay 10.HD. 2021/7200 E. 2021/15340 K.)
